De winnaars
Peter Verhelst werd geboren in Brugge in 1962. Hij is een gelauwerd dichter, schrijver en theatermaker. Hoewel hij binnen de literatuurwereld bij zijn debuut erkenning kreeg, bleef hij nog geruime tijd leraar Nederlands en Engels. In 1999 ging hij voltijds als schrijver aan de slag. Sinds enkele jaren is hij als vaste theatermaker verbonden aan het theaterhuis NTGent. Ondertussen heeft Peter 8 poëziebundels (bibliofiele uitgaven niet meegerekend), 5 romans, 2 novelles en een tiental theaterteksten op zijn naam. Peter Verhelst wordt vooral geprezen om zijn zinnelijk, poëtisch taalgebruik en bijzonder gevoel voor ritme en klank. In 2000, won hij met zijn roman Tongkat de Gouden Uil en de jonge Gouden Uil en werd hij voor dat boek genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. Zijn laatste dichtbundel Nieuwe sterrenbeelden werd onlangs bekroond met de Herman de Coninckprijs 2009 en voor Het geheim van de keel van de nachtegaal, zijn eerste kinderboek, kreeg hij vorige week in Vlaanderen een Boekenwelp.
Carll Cneut, geboren in Wervik in 1969, studeerde Grafische vormgeving in Gent. Sinds 1996, toen het eerste boek verscheen met illustraties van zijn hand (Varkentjes van marsepein) heeft Carll in binnen- en buitenland een twintigtal kinderboeken geïllustreerd. Sinds enkele jaren doceert hij Illustratie aan de Kon. Academie voor Schone Kunsten (Gent). Hij ontving al twee Boekenpauwen (voor Willy en voor Mijnheer Ferdinand), een Zilveren Penseel (voor Het ongelooflijke liefdesverhaal van Heer Morf) en twee Boekenpluimen (voor Roodgeelzwartwit en onlangs voor Het geheim van de keel van de nachtegaal). Bovendien stond Zie ik je nog eens terug? op de shortlist van de Jonge Gouden Uil 2004. Ook buiten het Nederlands taalgebied viel Carlls werk al regelmatig in de prijzen. Woeste Mie werd onderscheiden met een Bologna Ragazzi Award Special Mention en Roodgeelzwartwit met de Franse Prix Octogone voor het beste prentenboek. Verder ontving Carll twee Gouden Plaques op de Biënnale van Illustraties in Bratislava (voor Het ongelooflijke liefdesverhaal van Heer Morf en Mijnheer Ferdinand en voor zijn illustraties uit Dulle Griet). Ook voor de Original Art tentoonstelling in New York werd hij twee keer geselecteerd (met illustraties uit Antonio, aan het andere eind van de aarde, kleiner en kleiner en uit City Lullaby).
De jury over het winnende boek
“Dit schitterende prentenboek kan door werkelijk iedereen worden gelezen en het overschrijdt niet alleen de leeftijdsgrenzen, maar ook de grenzen tussen beeld, tekst en vormgeving.
Aan de basis stond het sprookje van Andersen over de Chinese nachtegaal, die eerst wordt vereerd en dan wordt veronachtzaamd. Verhelst en Cneut hebben hun taalbegaafdheid en tekentalent echter zo maximaal benut, dat er een compleet nieuw kunstwerk is ontstaan. De keizerlijke tuin en de stem van de nachtegaal hebben in een klap een nieuw leven gekregen.
Dat is het meest opvallend gebeurd in de prenten van Cneut, die een heel eigen en uitbundige draai heeft gegeven aan de Chinese prentkunst. Hij gebruikte atmosferisch perspectief en experimenteerde met technieken als de ombres Chinoises. Blauw, geel en groen zijn de overheersende kleuren in de prenten, waarin voortdurend wordt gespeeld met licht en donker. De ene prent is vol en verzadigd, de andere etherisch en verstild. Met een ragfijne penseel tekende hij de kleding van de hofhouding, terwijl de keizerlijke Tuin der Tuinen een wilde en toch doordachte bloemen- en plantenweelde is, in bijna harde kleuren.
De illustraties zijn onvoorstelbaar mooi, haast schilderijen die je zo in een lijstje zou willen ophangen. Toch krijgen de prenten pas echt betekenis door de tekst van Verhelst, die eenvoudig en poëtisch is. De zinnen zijn helder en precies, en komen daardoor met rake klappen binnen bij de lezer. In de woorden klinken de echo’s van de stemmen uit de wereldliteratuur, maar zo mooi vervormd dat de tekst eenvoudigweg literatuur voor kinderen is.
Ergens staat er dit. ‘Toen de keizer dit hoorde, glimlachte hij, waarna de kamerheer glimlachte en waarna die glimlach van mond tot mond ging, van kamer tot kamer, door de paleisgangen heen, waarna de glimlach even stokte aan de paleismuren waar de strenge wachters stonden te kijken met een hand op het zwaard. // Maar de glimlach werd een vlinder en kon zo verder reizen tot in de uiterste hoeken van het keizerrijk.’
Hier reizen de verbeelding en de werkelijkheid hand in hand. Het beeld van de glimlach die als een vlinder verder reist is niet alleen poëtisch, maar maakt ook duidelijk hoe groot de afstanden zijn in het rijk en hoe sterk het centrale gezag. Elders is de taal bezwerend, bijna mantra-achtig. Dan is het weer grappig, zoals de beschrijving van de kruiperigheid van de kamerheer. Bovenal is de tekst in harmonie met het beeld.
[…]
De jury wil er geen misverstand over laten bestaan dat zij Het Geheim van de keel van de nachtegaal beoordeelt als een volmaakte symbiose van beeld, tekst en vormgeving. Het boek is een ultieme reis door de verbeelding.”
Jury Woutertje Pieterse Prijs 2009
De jury beoordeelde de jeugdboeken die tussen 1 januari en 31 december 2008 werden uitgegeven. De uitgevers stuurden hiertoe in totaal 139 titels in. Voorzitter van de jury was Femke Halsema, fractievoorzitter voor GroenLinks in de Tweede Kamer; de juryleden waren Gerbrand Bakker, schrijver, vertaler en hovenier, Karel Berkhout, redacteur jeugdliteratuur NRC Handelsblad, Irma Boom, ontwerper en Annemie Leysen, recensent jeugdliteratuur De Morgen en voormalig docent Nederlands aan de lerarenopleiding van de Katholieke Hogeschool Leuven.
Lezing en Rooverslied
Tijdens de prijsuitreiking gaf Elsbeth Etty de Woutertje Pieterse Prijs Lezing: Waarom zijn kinderboeken vaak zo kinderachtig? – een pleidooi voor beesten met ballen. Het Rooverslied werd gezongen door Mondo Leone.
Lestips
Om het onderwijs aan te moedigen Het geheim van de keel van de nachtegaal op school te bespreken worden er dankzij het tijdschrift Leesgoed ook dit jaar lestips gemaakt bij het winnende boek. Deze zijn geschreven door Lieke van Duin (publicist, redacteur en auteur) en Jos van Hest (publicist, poëziedocent en dichter).